گاه شیئی گرانبها، یا انسانی ارزشمند و یا یک زمان مهم و ویژه، مورد بیتوجهی انسانها قرار میگیرد، تنها بدان سبب که شناختی از آنها ندارند و در نتیجه، بهره خویش را از آنها نمیستانند و استفاده لازم را نمیبرند. ماه رجب از زمانها و اوقات بسیار مهم و ویژه است که برای آنکه ـ بدون استفاده این فرصت( باقیمانده) ـ از کفمان نرود. روایات فراوانی پیرامون فضیلت این ماه و شناساندن قدر و منزلت آن از طریق اهل بیت(علیهم السّلام) به دست ما رسیده است که در ادامه به برخی از آنها اشاره خواهد شد:
شخصی به نام سالم نامی که از صحابه حضرت صادق(علیه السّلام) بود، میگوید:
چند روزی از ماه رجب باقی مانده بود که خدمت آن حضرت مشرف شدم.
فرمود: ای سالم، آیا چیزی از این ماه را روزه گرفتهای؟ عرض کردم: خیر. فرمود: آنقدر ثواب از تو فوت شده که مقدار آن را تنها خدا میداند! سپس فرمود: همانا رجب، ماهی است که خداوند او را فضیلت داده و بسیار احترام کرده و کرامت آن را برای روزهداران واجب ساخته است.
سالم گوید: عرض کردم: یابن رسولالله، اگر چند روزی باقی مانده از این ماه راه روزه بدارم، به مقداری از ثوابهای آن میرسم؟ فرمود: ای سالم! هر که یک روز از آخر این ماه را روزه بدارد، خدا ایمن میگرداند او را از سختی سکرات مرگ و هول قیامت، و عذاب قبر.
در حکایتی دلنشین از پیامبر گرامی اسلام از زبان شخصی به نام ثوبان این چنین آمده است که: با رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) در قبرستان بودیم. حضرت ایستاد و گذشت و دوباره ایستاد. عرض کردم: یا رسولالله، چرا اینگونه رفتار میکنید؟ پس آن حضرت گریه شدیدی کرد، ما هم گریه کردیم. آنگاه فرمود: ای ثوبان، صدای ناله اهل عذاب را شنیدم. بر آنها رحم کردم، دعا کردم و خداوند عذاب آنها را تخفیف داد. سپس فرمود: ای ثوبان! اگر کسانی از اهل این قبرستان، که در عذابند، یک روز از ماه رجب را روزه گرفته بودند و یک شب را تا صبح قیام میکردند و به عبادت میپرداختند، در قبرها معذب نمیشدند
از امام رضا(علیه السّلام) نیز روایت شده است:
هر که به اشتیاق ثواب، روز اول ماه رجب را روزه بدارد، خدای عزوجل، بهشت را بر او واجب گرداند؛ هر که روز وسط رجب را روزه بدارد، میتواند دو قبیله (پرجمعیت) مانند ربیعه و مضر را شفاعت کند؛ و هر که روز آخرش را روزه بدارد، خدای عزوجل او را از پادشاهان بهشت گرداند و شفاعتش را دربارة پدر، مادر و همة بستگان و آشنایان و همسایگان بپذیرد، گرچه در میان آنها مستحقان دوزخ باشند.
از حضرت امیرمؤمنان علی(علیه السّلام) نقل است که:
هر کس در ماه رجب صدقه بدهد، خداوند روز قیامت در بهشت او را به ثوابی گرامی میدارد که هیچ چشمی ندیده و هیچ گوشی نشنیده و به خاطر بشری خطور نکرده است
از ابن عباس نقل است که:
هرگاه ماه رجب میآمد، رسول خدا(صلّی الله علیه و آله و سلّم) مسلمانان را دور خود جمع میکرد و میان آنها میایستاد. آنگاه خطبه میخواند، حمد و ثنای الهی را به جای میآورد و صلوات بر انبیای گذشته میفرستاد و میفرمود:
ای مسلمانان، ماه بسیار بزرگ و بابرکتی بر شما سایه انداخته است ـ یعنی ماه رجب ـ و آن ماهی است که در آن، رحمت خدا بر کسی که خدا را عبادت کند، فرو میریزد؛ بدان شرط که مشرک و بدعتگزار نباشد. آگاه باشید که در ماه رجب، شبی است که هر که خواب را در آن، بر خود حرام کند و به عبادت خدا بپردازد، خدا بدنش را بر آتش حرام میکند و هفتاد هزار ملک با او مصافحه میکنند و برایش تا رجب بعد آمرزش میطلبد.
باید گفت آن شب نامعلوم که در ذیل خبر ذکر شد، چه شبی است، علما با استفاده از اخبار دیگر، چهار احتمال دادهاند: احتمال دارد مراد، شب اول ماه رجب باشد و یا شب جمعه اول رجب که به لیلةالرغائب موسوم است. نیز احتمال دارد مراد، نیمه رجب و یا بیست و هفتم رجب باشد.